Այս բույսը կօգնի արագորեն ազատվել լեղապարկի քարերից
Իր բարձր սննդային արժեքի եւ բուժիչ հատկությունների շնորհիվ` ունի բարձր պահանջարկ։
ԱՄՆ-ում վաճառվող մեղրի 50-70 տոկոսն իշառվույտի է։ Մշակովի 1 հա տարածքից ստացվում է` մինչեւ 800 կգ, իսկ վայրի բնության մեջ աճող իշառվույտից` առնվազն 200 կգ մեղր։
Խորհուրդ է տրվում շնչառական օրգանների հիվանդությունների, մրսածության, անքնության, գլխացավի, երակների վարիկոզ լայնացման, թութքի, ռեւմատիզմի, հիպերտիրեոզի, հիպերտոնիայի դեպքում, լավացնում է սրտի աշխատանքը։
Հայաստանի բնական պայմաններում, խոնավ մարգագետիններում, անտառակներում հանդիպում է իշառվույտ սպիտակը (M.Album), երբեմն` մեկընդմեջ դեղինի հետ։ Ունի բուժիչ հատկություններ, մեղրատու բույս է` Melilotus=մեղր տվող։ Սակայն փորձառու ժողովրդական բուժարարները գիտեն, որ սպիտակ իշառվույտը պետք է հավաքել եւ պահել դեղինից առանձին։
Դեղին իշառվույտ բժշկականը պարունակում է ոչ մեծ քանակությամբ եթերային յուղ, օրգանական թթուններ, մոտ 4 տոկոս ճարպանման նյութեր, 17 տոկոս սպիտակուց, 25 տոկոս թաղանթանյութ, ֆլավոններ, C եւ E վիտամիններ, քոլին, խեժ եւ դաբաղանյութեր, կումարին։
Հակացուցված է երիկամների հիվանդություն ունեցող անձանց, հղիներին, դիաթեզի, հեմոֆիլիայի դեպքում։
Լայն է իշառվույտ բժշկականի (դեղին) պատրաստուկների կիրառումը` որպես արտաքին փափկեցնող, ցավամոքիչ միջոց։ Պատրաստում են չիբանը բուժող սպեղանի, նույն նպատակով օգտագործում են բուսայուղի մեջ եփած խոտը, եռջրում խաշած ծաղիկները։ Թուրմով լվանում են թարախային վերքերը, բորբոքված կրծքագեղձերը։ Լոգանքներն օգտակար են հոդատապի, ռեւմատիզմի բուժման շրջանում, կիրառվում են գինեկոլոգիայում։
– Բարձրացնում է ճառագայթային թերապիայի հետեւանքով նվազած լեյկոցիտների քանակը։
– Նպաստում է կալցիումի եւ, որպես հետեւանք, նաեւ երկաթի յուրացմանը (Ca-ն եւ F-ը անտագոնիստ միկրոտարրեր են), ինչի հետեւանքով օգտակար է օստեոպարոզի դեպքում։
– Պաշտպանում եւ վերականգնում է երակների, անոթների պատերի ներքին թաղանթները, ոչ միայն կանխարգելում թրոմբների առաջացումն, այլեւ ի զորու է քայքայել դրանք։
– Կանխարգելում է ֆիբրինի թանձրուկների գոյացումը։ Հայտնի է, որ դրանց վրա առաջացնում են ուռուցքածին բջիջներ։ Այսպիսով հեղուկացնելով արյունը` իշառվույտը նվազեցնում է մետաստազների տարածման հավանականությունը։
– Ժամանակակից ստեղծագործ խոհարարները մեծ դեր են տալիս ոչ սովորական սննդակարգին` «cuisine sauvage», որում ավելի լայն կիրառում ունեն մի շարք` մոլախոտ համարվող բույսեր։ Օրինակ, շվեյցարական հայտնի լեռնային Վիլլար առողջարանի ռեստորաններից մեկի շեֆ-խոհարար Ժոէլ Քվենտինն օգտագործում է իշառվույտի չորացրած վերգետնյա մասը սոուսի պատրաստման համար։
Սոուս. 60 գ չորացրած տերեւը եւ ծաղիկը 10 րոպե թրմեք 200 մլ բանջարեղենային արգանակի մեջ (գազար, բադրիջան, պղպեղ, դդմիկ, այլ), ավելացրեք 250 մլ սերուցք, եփեք թույլ կրակի վրա, մինչեւ մնա հեղուկի կեսը, համեմեք ըստ ճաշակի (պղպեղ, աղ, այլ), հարեք բլենդերի մեջ։ Մատուցեք թարմ, տաք վիճակում` նախօրոք տաքացրեք ջրային բաղնիքի վրա։
Որպես համեմունք, իշառվույտն ավելացնում են արգանակի, աղցանի, կոմպոտի մեջ։
Որպես բուրումնավետ հավելված` իշառվույտն օգտագործվում է օղու, լիկյորի, ծխախոտի, օծանելիքի արտադրությունում։ Կենցաղում կիրառում են ցեցի դեմ։
Թուրմ.
– 15-20 գ չոր խոտը 4 ժամ թրմեք փակ ապակե տարայում, 300 մլ նախօրոք եռացրած սառը ջրում։ Քամեք։ Խմեք 100-ական մլ, օրը 3 անգամ` անքնության, գլխացավի, քրոնիկ բրոնխիտի, հիպերտոնիայի, նյարդային անհանգստության, առատ դաշտանի դեպքում։
– 30-40 գ հումքը 2-3 րոպե եփեք 300 մլ եռացող ջրում, 30 րոպե թրմեք տաք տեղում։ Օգտագործեք թրջոցի կամ լոգանքի համար, ռեւմատիզմի, կորյակների, չիբանի բուժման համար։
Եփուկ.10 գ հումքը 30 րոպե եփեք (թույլ կրակ) 200 մլ ջրում։ Երբ գոլանա` քամեք։ Խմեք 1-ական ճ/գ, օրը 3 անգամ` բրոնխիտի, մրսածության, անքնության, լյարդի եւ երիկամների հիվանդությունների բուժման շրջանում։
Քսուք. 50-60 գ թարմ ծաղիկը տրորեք, խառնեք 3 ճ/գ կարագի հետ։ Քսեք չիբանին, թարախային ուռուցքներին։
Ոգեթուրմ. Մանրացրեք իշառվույտի տերեւը եւ ծաղիկները, անցկացրեք բարակ մաղով, առանձնացրեք փոշին։ Հումքի 3 ճ/գ-ն 2 շաբաթ թրմեք 500 մլ օղու մեջ։ Խմեք 20-30-ական կաթիլ, օրը 3 անգամ` լեյկոպենիայի, ստենոկարդիայի, սրտի թրոմբոզի, նեւրոզի, վերոգրյալ այլ հիվանդությունների դեպքում։
Կոմպոտ. Փոշին լցրեք փակվող պարկիկի մեջ եւ իջեցրեք կոմպոտի մեջ (2թ/գ` 1 լ ջրին), հետո պարկիկը հեռացրեք։ Չոր փոշով համեմեք ուտեստները։
Վարիկոզ. Կա կարծիք, որ այս հիվանդության բուժման ընթացքում իշառվույտը ոչ պակաս օգտակար է, քան ձիակասկենին` դրա հիման վրա պատրաստված էսքուզանը կամ այլ դեղամիջոցները։ Բուժում է երակների բորբոքումը, իջեցնում այտուցվածությունը, զուգահեռաբար ունի վերքամոքիչ ազդեցություն, ինչը շատ կարեւոր է սրունքի խոցային հիվանդության բուժման համար։
Իշառվույտն օգտակար է երակների անբավարար աշխատանքի, թրոմբոֆլեբիտի եւ հատկապես լիմֆոստազների բուժման ընթացքում։ Բացի այն, որ հեղուկացնում է արյունը եւ կանխում լերդացումը, բարձրացնում է երակների տոնուսը։
Հիվանդության սկսվող եւ միջին ծանրության ընթացքը կանխելու համար` պատրաստեք ծաղիկների թուրմ.
– 1 թ/գ հումքը 15 րոպե թրմեք 200 մլ եռջրում, տաք տեղում։ Քամեք։ Խմեք 50-ական մլ, օրը 3 անգամ` սնվելուց առաջ։
Հիվանդագին ընթացքի դեպքում. 2ճ/գ խոտը թրմեք 200 մլ եռջրով, հեղուկ թուրմով դրեք գոլ թրջոցներ, իսկ մնացած մզված խոտը լցրեք թանզիֆե պարկիկի մեջ եւ դրեք ցավոտ մասին։
Քարեր լեղապարկում. Մանրացրեք, խառնեք 2 ճ/գ վաղենակի, 1 ճ/գ տերեփուկի եւ 1 թ/գ իշառվույտի ծաղիկներ, 1-ական թ/գ խատուտիկի արմատ եւ եղինջի խոտ։ Հումքի 1 ճ/գ-ն 1 ժամ թրմեք 1 լ եռջրում, ավելացրեք 5 թ/գ շաքարավազ։ Քամեք։ Խմեք 200-ական մլ, օրը 4-5 անգամ` սնվելուց առաջ։
Մաստոպատիա. Մանրացրեք, խառնեք ծիծեռնախոտի, իշառվույտի եւ սրոհունդի խոտերը, կռատուկի արմատը (1։1։2։2)։ Հումքի 1 ճ/գ-ն կես ժամ թրմեք 200 մլ եռջրում։ Քամեք։ Խմեք 2-ական ճ/գ, օրը 4 անգամ։ Շարունակեք 1-2 ամիս։ Միաժամանակ նույն չափաբաժինը եփեք այնքան, մինչեւ մնա հեղուկի կեսը, եւ դրեք թրջոցներ (2-4 ժամ` օրը 1 անգամ)։ Նախօրոք մաշկը մշակեք սոխի հյութի ջրային լուծույթով (1։1)։
Իշառվույտը օգտագործելիս եւ հավաքելիս եղեք շատ զգույշ, խորհրդակցեք բժշկի եւ տարածքին ծանոթ մարդկանց հետ։
Խոնավ պայմաններում կարող է առաջանալ նեխում, այդ դեպքում ավելանում է դիկումարոլի քանակը, որի օգտագործման պայմաններն այլ են։
Առավել զգույշ պետք է վերաբերվել սպիտակ իշառվույտի հետ։